Organy i zadania obrony cywilnej

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity Dz. U. 2012 poz. 461), centralnym organem administracji rządowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju. Szefa Obrony Cywilnej Kraju powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Szef Obrony Cywilnej Kraju podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

Terenowymi organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast).

Do zakresu działania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin należy kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne działające na ich terenie.

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin (Dz. U. Nr 96, poz. 850), szefowie obrony cywilnej ustalają zadania i kontrolują ich realizację oraz koordynują i kierują działalnością w zakresie przygotowania i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej:

1. Szef Obrony Cywilnej Kraju - szefów obrony cywilnej województw,
2. szef obrony cywilnej województwa - szefów obrony cywilnej powiatów,
3. szef obrony cywilnej powiatu - szefów obrony cywilnej gmin,
4. szef obrony cywilnej gminy (Burmistrz Gminy Krzeszowice) - szefów obrony cywilnej w instytucjach, u przedsiębiorców, w społecznych organizacjach ratowniczych i w innych jednostkach organizacyjnych działających na obszarze gminy.

Obrona Cywilna Rzeczypospolitej Polskiej stanowi integralną część poza militarnej sfery systemu obronnego państwa i ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków.

Obrona cywilna w Polsce stanowi system o sprecyzowanych zadaniach, strukturach , formach działania i jest zespolona ze wszystkimi szczeblami administracji państwowej i samorządowej, podmiotami gospodarczymi (niezależnie od osobowości prawnej), organizacjami społecznymi oraz z całym społeczeństwem.

Zadania obrony cywilnej mające na celu ochronę ludności, zakładów pracy, urządzeń użyteczności publicznej i dóbr kultury oraz ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym są realizowane przez organa władzy i administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego, podmioty gospodarcze i inne jednostki organizacyjne, a także poszczególnych obywateli.

Według obowiązujących w Polsce unormowań prawnych, obrona cywilna stanowi kompleks przedsięwzięć o charakterze:

• planistycznym,
• organizacyjnym,
• szkoleniowym,
• inwestycyjnym,
• materiałowo – technicznym i zaopatrzeniowym.

Zadania obrony cywilnej w czasie pokoju

• Planowanie przedsięwzięć w zakresie ochrony przed skutkami działań zbrojnych zarówno ludności, jak i zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej oraz dóbr kultury,
• Wykrywanie zagrożeń i stwarzanie warunków do ostrzegania i alarmowania ludności,
• Przygotowanie schronów i ukryć dla ludności oraz utrzymanie ich w gotowości do użycia,
• Gromadzenie i przechowywanie indywidualnych środków ochronnych dla formacji obrony cywilnej i ludności,
• Wyposażenie formacji obrony cywilnej w specjalistyczny sprzęt ratowniczy, przyrządy i aparaturę do wykrywania różnego rodzaju zagrożeń,
• Systematyczne szkolenie w zakresie OC:
• Kadr kierowniczych administracji rządowej, samorządowej i zakładów pracy
  Formacji OC
• Ludności w ramach powszechnej samoobrony
• Współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska, oraz usuwanie ich skutków.
   

Zadania obrony cywilnej w czasie wojny

• Organizowanie ewakuacji ludności, zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia,
• Organizowanie i prowadzenie akcji ratunkowych,
• Udzielanie pomocy medycznej poszkodowanym,
• Organizowanie pomieszczeń i zaopatrzenia dla poszkodowanej ludności,
• Zaopatrywanie ludności w sprzęt i środki ochrony indywidualnej,
• Prowadzenie likwidacji skażeń i zakażeń,
• Pomoc w przywracaniu i utrzymaniu porządku w strefach dotkniętych klęskami,
• Pomoc w budowie i odbudowie awaryjnych ujęć wody pitnej,
• Pomoc w ratowaniu żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania,
• Udzielanie doraźnej pomocy w grzebaniu zmarłych.

Obowiązek obywateli w zakresie obrony cywilnej zarówno w czasie pokoju, jak i wojny polega na:

1. odbywaniu:
   • a) służby w obronie cywilnej,
   • b) edukacji dla bezpieczeństwa,
   • c) szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony ludności,
2. wykonywaniu innych zadań przewidzianych w ustawie.