Gmina Krzeszowice
Na terenie Gminy Krzeszowice znajduje się 55 pomników przyrody
wpisanych do rejestru pomników przyrody (w tym 52 obiekty stanowiące pojedyncze drzewa i 3 pomniki przyrody nieożywionej) oraz 3 stanowiska dokumentacyjne.
Stanowiska dokumentacyjne:
- - Odsłonięcie na czerwieńcu - odsłonięcie skał jurajskich (Tenczynek);
- - Kamieniołom Nowa Krystyna - odsłonięcie skał (Tenczynek);
- - Kamieniołom z uskokiem - odsłonięcie skał jurajskich (Zalas).
Ochronę pomnikową ustanowiono w celu ochrony walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych tych obiektów. Po przeanalizowaniu struktury własności nieruchomości na których znajdują się pomniki przyrody stwierdzono że prawie połowa z tych obiektów (26 szt.) znajduje się na terenach nie będących własnością Gminy Krzeszowice. Część leży na terenach związanych z obiektami sakralnymi, w granicach pasów drogowych oraz na terenach działek stanowiących własność osób fizycznych.
Od roku 2009 w kompetencji gminy leży nadzór nad pomnikami przyrody, użytkami ekologicznymi, stanowiskami dokumentacyjnymi oraz ustanawianie i znoszenie w/w form ochrony przyrody.
W roku 2010 sporządzono inwentaryzację przyrodniczą pomników przyrody
i stanowisk dokumentacyjnych znajdujących się na terenie naszej gminy wraz z oceną stanu zachowania oraz oznakowaniem tabliczkami wszystkich obiektów. Wykonanie dokumentacji miało na celu ocenę stanu zachowania obiektów oraz zaplanowanie prac pielęgnacyjnych
w najbliższych latach. Ponadto wykonana dokumentacja stanowi podstawę w przypadku starania się o dofinansowanie na realizację np. prac pielęgnacyjnych, co miało miejsce w roku 2012. W ramach zadania realizowanego z udziałem dotacji z NFOŚiGW zabiegami pielęgnacyjnymi objęto 24 pomniki przyrody znajdujące się na terenie Parku Potockich. W późniejszym okresie, ze względu na brak środków finansowych Gmina nie wykonywała żadnych prac na pomnikach przyrody.
Obecnie jest przygotowywana uchwała dotycząca zniesienia formy ochrony pomnikowej drzew, które uległy zniszczeniu w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych a zdjęcie ochrony pomnikowej ma charakter uregulowań porządkowych.
W przypadku drzew rosnących na terenach będących własnością innych podmiotów zakres prac podlega uzgodnieniu i nadzorowi przez Gminę. Ponadto prace pielęgnacyjne drzew pomnikowych muszą wykonywać podmioty legitymujące się doświadczeniem i wiedzą specjalistyczną w tym zakresie. W związku z powyższym podnosi to koszty zabiegów pielęgnacyjnych. Dlatego też drzewa pomnikowe na gruntach nie stanowiących własności Gminy Krzeszowice nie są objęte prawie żadnymi pracami. Do pojedynczych przypadków należą sytuacje gdzie pielęgnacji podejmują się właściciele działek i dotyczy to głównie osób prawnych (np. Parafia Rzymsko–katolicka w Zalasiu, która w 2010r. przy udziale dotacji
z WFOŚ wykonała pielęgnacje pomnikowych lip). Ze względu na zapisy ustawy o finansach publicznych Gmina nie może finansować prac dotyczących działek nie będących jej własnością. Istnieje możliwość stworzenia funduszu celowego w formie uchwały Rady Miejskiej wraz z regulaminem, który pozwoliłby na dotowanie prac na drzewach pomnikowych znajdujących się na gruntach nie stanowiących własności Gminy Krzeszowice. Do tut. Organu dochodzą sygnały/informacje od osób zainteresowanych pomocą Gminy, bowiem wykonanie prac/zabiegów pielęgnacyjnych przewyższa możliwości finansowe mieszkańców oraz budzi roszczenia właścicieli działek. Zwłaszcza, że często w minionych latach formy ochrony pomnikowej były powoływane bez zgody/wiedzy właścicieli. Za podjęciem takich działań przemawia fakt, że drzewa pozbawione pielęgnacji szybciej ulegają rozpadowi oraz mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia i mienia ludzkiego.