Prace na terenie Parku Bogackiego i Dzikich Plant w zakresie pielęgnacji i usuwania drzew

Park Bogackiego i Dzikie Planty stanowią część układu urbanistycznego, który jest wpisany do rejestru zabytków.

Ochronie konserwatorskiej podlega założenie parkowe, a celem prowadzonych prac jest zachowanie substancji zabytkowej w jak najlepszym stanie. Niestety, degradacja założenia parkowego, która nastąpiła głównie w latach powojennych, polega na zatarciu układu przestrzennego. Znaczna część drzew pochodzi z samosiewu, który nie był usuwany. Ze względu na duże zagęszczenie drzew doszło do deformacji koron, wad budowy oraz pogarszania się stanu fitosanitarnego drzew w wyniku porażenia przez patogeny grzybowe. W następstwie w/w czynników niektóre drzewa stają się niebezpieczne i wymagają cięć  sanitarnych, korekcyjnych poprawiających statykę, a niejednokrotnie usunięcia. Niektóre drzewa, które wyrosły w wyniku zaniedbania zabiegów pielęgnacyjnych, obecnie kolidują z sąsiednimi okazałymi i cennymi egzemplarzami. Powodują deformację ich koron, pogarszają warunki siedliskowe, a same w wyniku deformacji (wychylenie w kierunku światła) stają się niebezpieczne.
Ten obszar, cenny pod względem kulturowym, krajobrazowym i przyrodniczym, to ulubione miejsce spacerów i odpoczynku mieszkańców, dlatego tak ważna jest troska o ich bezpieczeństwo. Drzewa przeznaczone do usunięcia wytypowano na podstawie oceny stanu fitosanitarnego i stwarzanego zagrożenia oraz wartości kompozycyjnej.

Prace na terenie parków wykonywane są na podstawie stosownych zezwoleń,

wydanych w oparciu o opinie i ekspertyzy sporządzone przez osoby posiadające odpowiednią wiedzę i doświadczenie. W roku 2019 sporządzono ekspertyzę dendrologiczną, w której oceniono stan wybranych drzew na podstawie metody VTA oraz badania tomografem akustycznym, a także metody SIA. Na podstawie tej ekspertyzy uzyskano pozwolenie Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie na wykonanie zabiegów pielęgnacyjnych 18 szt. drzew oraz pozwolenie na usunięcie 14 szt. drzew. W wydanym pozwoleniu konserwator wskazał pozostawienie dwóch drzew w formie „świadków”, co pozwoli na likwidację realnego zagrożenia stwarzanego przez drzewo, przy jednoczesnym zachowaniu siedlisk ptaków, owadów i ssaków.
Mając na uwadze fakt, że część z drzew są to egzemplarze mogące stanowić potencjalne siedlisko gatunków chronionych, sporządzono opinię przyrodniczą, dotyczącą zasiedlenia drzew przez gatunki chronione, którą wykonał mgr inż. leśnictwa Michał Mydłowski – ekspert przyrodnik i dendrolog, wykładowca w Polskiej Szkole Dendrologii i Arborystyki w Bielsku-Białej, wykonujący inwentaryzacje i nadzory oraz specjalistyczne ekspertyzy faunistyczne i dendrologiczne, w tym dotyczące ochrony drzew. Opinia wykazała obecność siedlisk, będących obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji i żerowania oraz gniazd ptasich. W związku z powyższym uzyskano zezwolenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie na odstępstwa od niektórych czynności zakazanych wobec gatunków zwierząt objętych ochroną. Na podstawie w/w opinii stwierdzono, że kolejne 5 drzew, spośród drzew przeznaczonych do usunięcia, zostanie pozostawionych w formie „świadków”, co pozwoli im pełnić cenną rolę w środowisku przez kolejne lata oraz będzie stanowić kompensację przyrodniczą.
Ponadto teren parków znajduje się w granicach obszaru Natura 2000 Krzeszowice PLH120044, utworzonego w roku 2010 w celu ochrony siedlisk nietoperzy, głównie nocka orzęsionego. W związku z tym termin i sposób wykonywania prac uwzględnia ochronę nietoperzy i jest dostosowany do ich cyklu życiowego. Uwzględnia również ochronę ptaków i pozostałych ssaków, bowiem prace prowadzone są poza okresem lęgowym oraz pod nadzorem przyrodniczym.
W roku 2021 zostaną wykonane na terenie parków nasadzenia drzew i krzewów oraz powieszone schronienia dla nietoperzy i budki lęgowe dla dziuplaków.

Tekst: Referat Ochrony Środowiska UMK

Zdjęcia: J. Kaczorowska